Phần mềm miễn phí trong Windows

Ngày 23/8/2005 là một ngày đáng nhớ của giới tin học Việt Nam, khi mà các cửa hàng bán đĩa CD (lậu) lớn ở như Thuý Vy, Trường Giang (ở TpHCM) đều hàng loạt đóng cửa, chuẩn bị cho việc Việt Nam gia nhập WTO, Hồng Hải New (ở Hà Nội) cũng chuyển sang làm phần cứng . Tất nhiên, sau sự kiện này, vẫn sẽ có nhiều người tìm tục dùng chùa các phần mềm phải trả tiền bằng cách tìm "đồ chơi" trên Internet, cũng như tải trực tiếp các phần mềm trên mạng về. Tuy nhiên, đây không phải việc nên làm, vì chúng ta không thể chạy trốn sự thật mãi. Bài viết này tìm cách tháo mắc vấn đề này bằng cách giới thiệu các phần mềm miễn phí rất hay.

Nhiều bạn trẻ lí luận: muốn hết dốt thì phải học, muốn học mà không có tiền thì phải... xài đồ lậu, thậm chí việc dùng thẻ tín dụng chùa trên mạng đã thành vấn đề nhức nhối, không phải của riêng ai.

- Tại sao bạn không mua bộ Microsoft Office về dùng ?

- Tại vì không có đủ $699 để trả.

- Thế tại sao bạn lại vẫn cứ dùng Microsoft Office ?

- Nếu không dùng thì soạn thảo bằng gì ?

- Bằng OpenOffice.org chẳng hạn ?

- Nó là gì thế ? Nhưng là gì cũng được, tôi dùng không quen, vả lại cũng không tốt bằng MS Office

Đến dòng cuối này thì các bạn đã thấy lí luận của bạn trẻ kia không ổn rồi. Thực tế, các phần mềm miễn phí làm khá tốt các công việc bạn mong đợi, thậm chí đôi khi tốt hơn nhiều. Chúng ta hãy điểm qua một số trong các phần mềm này (nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về các phần mềm miễn phí, có thể đọc Lịch sử Unix, Linux và Phần mềm mã nguồn mở/ miễn phí)

Các ứng dụng văn phòng

Hiện tại thì OpenOffice.org (OOo) là ứng cử viên sáng giá để thay thế Microsoft Office vì nó có thể đọc và ghi (sửa đổi) các tập tin được tạo bởi Word, Excel, PowerPoint. Chức năng hoàn toàn tương đương với bộ Microsoft Office, nhưng một số định dạng cao cấp trong MS Office không dùng được. Phiên bản 2.0 sắp sửa ra mắt.

Các chương trình phát triển

DreamWeaver là công cụ không thể thiếu khi làm web ? Bạn đã lầm! Hãy thử dùng nvu và cho biết cảm nghĩ. Đây là một chương trình rất dễ sử dụng, không kém gì FrontPage hay DreamWeaver, nó lại dựa trên Mozilla nên hiển thị HTML rất "chuẩn".

Các chương trình giáo dục

TuxPaint là chương trình vẽ dành cho trẻ em, dù không nhiều tính năng như The Gimp, nhưng giao diện của nó rất bắt mắt và thật sự dễ dùng. Tux chính là chú chim cánh cụt, biểu tượng huyền thoại của Linux. Chú tux dễ thương này sẽ giúp lũ trẻ của bạn có những phút thư giãn thoải mái.

Các ứng dụng đồ hoạ

The Gimp là sự thay thế hoàn hảo cho Photoshop. Nó hỗ trợ lớp alpha, hỗ trợ đa kênh, đa lớp và đặc biệt có kèm theo nhiều plug-in và bộ lọc tuyệt vời. Bạn cũng có thể dễ dàng tạo các bộ lọc riêng của mình.

Các chương trình kĩ thuật

Bạn hay dùng Visio để vẽ các đồ hình kĩ thuật thì giờ đây đã có Dia là một chương trình nhỏ gọn (1MB) cho phép vẽ nhiều loại biểu đồ khác nhau (UML, mạng, các công trình công cộng, các sơ đồ khối, mạch điện...) và xuất ra nhiều dạng file.

Bạn muốn vẽ kĩ thuật bằng AutoCAD ? Đã có QCad cho bạn. Đây là một chương trình thiết kế 2D đơn giản, đầy đủ các tính năng splines, bắt đối tượng, gõ chữ, toạ độ, tô, đo kích thước... Nó hỗ trợ cả định dạng DXF 2004 của AutoCAD R12.

Octave được xem như là một bản sao của MatLab, tuy một số ít cú pháp có thay đổi. Phiên bản Octave cho Windows đã có sẵn trong Cygwin (môi trường giả lập Linux trong Windows) trong gói MATH.

Các ứng dụng mạng

Về trình duyệt, có lẽ bạn không xa lạ gì với Firefox, một ứng cử viên nặng kí để thay thế Internet Explorer với các tính năng nổi bật: duyệt nhiều trang trong 1 cửa sổ (tabbed browser), an toàn, chống popup. Kể từ khi ra đời vào tháng 11 năm ngoái, chương trình này đã được tải về tổng cộng hơn 80 triệu lần.

Thay vì dùng MS Outlook hay Outlook Express, bạn có thể dùng Thunderbird được đánh giá là tiện ích, an toàn và dễ dùng hơn rất nhiều. Ngoài việc đọc thư một cách an toàn, Thunderbird có thể dùng để đọc các nhóm tin bằng NNTP (newsgroup), đọc các luồng RSS... Điểm đặc biệt của Firefox cũng như Thunderbird là bạn có hàng trăm giao diện và hàng nghìn plug-in, hãy bỏ ra vài phút tìm hiểu và bạn sẽ thấy rằng mình đã không lãng phí thời gian.

Tiếp theo, giờ bạn muốn "chat" à ? Bạn dùng Yahoo!, MSN, ICQ, Jabber hay chương trình đang nóng là Google talk ? Hãy dẹp tất cả qua một bên, và cài đặt Gaim. Đây là một chương trình chat gọn nhẹ, hỗ trợ tất cả các giao thức trên (tương tự như Trillian, nhưng miễn phí). Bạn có thể dùng nhiều account, nhiều loại account trong cùng một lần đăng nhập. Nếu dùng IRC để chat, bạn đã có chương trình X-Chat rất phổ biến.

Bạn có thói quen dùng CuteFTP hoặc FlashFXP để ftp ? Hãy chuyển sang dùng FileZilla đi. Phải nói rằng chương trình này không mạnh bằng 2 phần mềm kia, nhưng nó hoàn toàn miễn phí và liên tục phát triển. Nó hỗ trợ resume upload/dowload, hỗ trợ các giao thức FTP, FTP trên SSL/TLS, FTP bằng SSH (scp). Một yếu điểm khó chịu là nó không thể làm việc với nhiều site cùng lúc (không có tab)

Các ứng dụng đa phương tiện

VideoLAN client là chương trình xem phim với các codec riêng của nó. Bạn không cần cài đặt bất kì codec nào khác. Chỉ có 8M, nhưng VLC hỗ trợ gần như tất cả các định dạng khác nhau. VLC cho phép xem DVD và phim với phụ đề, cho phép ghi lại video/audio ở nhiều định dạng khác nhau, cho phép chiếu phim trực tiếp lên mạng theo nhiều giao thức khác nhau (cho 1 người xem, nhiều người xem hoặc tất cả cùng xem).

Audacity là chương trình soạn thảo âm thanh kinh điển của thế giới Linux. Phiên bản dành cho Windows cũng không kém cạnh, với đầy đủ các chức năng ghi âm, chuyển đổi định dạng, cắt ghép, chỉnh sửa âm thanh.

Các trò chơi

Các trò chơi miễn phí thì nhiều không kể xiết. Thí dụ:

BZFlag: bắn xe tăng 3D, nhiều người chơi cùng lúc

BillardGL: chơi bi-da 3D

Trackballs: trò đẩy banh kiểu marble

Tux Racer: trò chơi nổi tiếng trong giới Linux để thử card đồ hoạ 3D. Bạn điều khiển 1 chú tux để đua.

FlightGear Flight Simulator: trò chơi mô phỏng bay tuyệt vời

Các tiện ích

Sẽ bổ sung

7-Zip là chương trình nén định dạng 7z là giải thuật nén cho kích thước file rất nhỏ. Ngoài ra 7-Zip còn hỗ trợ các định dạng phổ biến như zip, rar, bzip2, cab, tar, z...

Các hệ điều hành

Để thay thế Windows bạn đã có Debian, CentOS, FreeBSD... KHÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔÔNG! Chỉ đùa chút thôi mà. Ở đây tôi sẽ giới thiệu một số hệ điều hành tương thích Windows nhưng lại miễn phí. Bổ sung sau.

Ngoài ra, tại sao không bỏ ra một ít tiền để mua Windows ? (Hi vọng sẽ có Windows giá thật rẻ cho Việt Nam). Thực ra, đây cũng chính là đề tài tranh luận nảy lửa trong giới CNTT giữa 2 ý kiến:

• Việc dùng và làm quen với các phần mềm này sẽ làm cho người dùng Windows dễ dàng chuyển sang Linux sau này, và cuối cùng là một thế giới hoàn toàn miễn phí (kể cả hệ điều hành)
• Khi Windows đã có các phần mềm miễn phí chất lượng cao, tội gì phải chuyển sang Linux chi cho mệt

Dù sao, phần mềm miễn phí thì ta cứ xài

Phần kết

Phần này sẽ dành cho việc hỏi đáp "tại sao phải dùng phần mềm miễn phí". Các bạn hãy đặt câu hỏi, tôi sẽ tổng kết lại.